BLOG

Tarih boyunca kadınlar; toplum içinde kabul görmek ve yer edinmek adına çok mücadele verdiler, vermeye de devam ediyorlar. Ülkemizde Cumhuriyet’in İlanı ile fırsat eşitliğine kavuşan kadınlar, ellerini attıkları her işin hakkını sonuna kadar veriyorlar. Bu kadınlardan bazıları, seçtiği mesleği yapan ilk Türk kadını olmanın gururunu yaşıyorlar. Adlarını unutmamamız gereken bu kadınların ışığını takip ederken bazılarını daha yakından tanıyalım.

1. Melahat Ruacan / Yargıtay Üyesi

Yalnızca Türkiye’nin değil, aynı zamanda dünyanın da ilk yüksek mahkeme üyesi olan Melahat Ruacan; 1906 İstanbul doğumlu. Cumhuriyetin ilanı sayesinde açılan yeni yollarda yürümekten çekinmeyen Ruacan, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitiren ilk kadın oldu. 1945 yılında Yargıtay’a girdi ve yüksek mahkemenin ilk kadın üyesi olarak adını tarihe yazdırdı. Görevi süresince radikal kararların altına imzasını attı. 1950’li yıllarda Türkiye’de yaşanan siyasi çalkantılara taraf olmadı. Bu sebeple zorunlu olarak emekliye ayrıldı ama hukuk mücadelesinden vazgeçmedi. 1963 yılında davasını kazandı ve makamına iade edildi. Melahat Ruacan, ideallerinin peşinde koşmasıyla birçok kadına ilham oldu.

2. Lale Aytaman / Vali

Lale Aytaman, lisans eğitimini Alman Dili ve Edebiyatı üzerine yaptı. Siyasete atılmadan önce Ankara Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. 1991 yılında Muğla’ya vali olarak atandı. Türk siyasi tarihinin ilk kadın valisi unvanıyla 4 yıl boyunca görevini başarıyla yürüttü. Muğla’da kadınları iş hayatına kazandırmak ve unutulmuş değerleri tekrar gün yüzüne çıkarmak adına "MELSA"nın kurulmasına ön ayak oldu.

3. Keriman Halis Ece / Dünya Güzeli

Hepimiz onu "Dünya Güzeli" unvanıyla tanıdık ancak o, bundan çok daha fazlasıydı. Ana dili gibi Fransızca konuşabilen Ece, profesyonel bir şekilde piyano çalabiliyordu. 1932’de çevresinin yönlendirmesiyle Türkiye’deki güzellik yarışmasına katıldı ve birinci oldu. Ardından Belçika’da ülkemizi temsil etti ve bu yarışmada "Dünya Güzellik Kraliçesi" seçildi. Soyadı Kanunu'nun çıkmasıyla Keriman Halis'e "Ece" soyadı bizzat Atatürk tarafından verildi.

4. Yıldız Eruçman / Paraşütçü

Selanik doğumlu Yıldız Eruçman, adını tarihe ilk Türk kadın paraşütçü olarak yazdırdı. Eğitimini Ankara’da Türkkuşu Sivil Havacılık Okulu’nda tamamladı. 1935’te Ankara Ergazi’de yapılan paraşütçülük gösterilerinde bombardıman uçağı Rus R-5’ten atlayarak ilk deneyimini gerçekleştirdi. Sabiha Gökçen tarafından yetiştirilen pilot, Cumhuriyet’in 13. yıl dönümünde gökten atlayarak Atatürk’e çiçek takdim etme şerefine nail oldu.

5. Seher Aytaç / Makinist

Seher Aksel Aytaç, bütün ön yargıları yıkarak ilk Türk kadın makinist olarak kendinden söz ettirmeyi başardı. 1990 yılında göreve başlayan Aytaç, erkek egemen bir iş kolunda tutunmak için oldukça büyük mücadeleler verdi. Yıldız Teknik Üniversitesi Demiryolu İnşaat ve İşletmeciliği Meslek Yüksek Okulu'ndan mezun olduktan sonra TCDD’ye iş başvurusunda bulundu. Kısa mesafe yük trenleri kullandı. 3 yıl boyunca makinist olarak çalışan Aytaç, daha sonra teknik eleman olarak büroya geçiş yaptı.

6. Sabiha Bengütaş / Heykeltıraş

Sabiha Bengütaş, yeteneği doğrultusunda henüz liseyi bile bitirmeden Sanayi-i Nefise Mektebi’nin resim bölümüne başladı. Daha sonra heykel bölümüne geçiş yapan sanatçı, bu konuda eğitim alan ilk Türk kadını oldu. Özellikle İtalya’da çok ünlü heykeltıraşlarla çalışma şansı yakaladı. Bunlardan biri Taksim’deki Cumhuriyet Anıtı’nı yapan Pietro Canonica’ydı. Anıtın yapımında Bengütaş da vardı. Hayatı boyunca başarılı heykeller üreten sanatçının eserleri Türkiye’nin farklı illerindeki müzelerde sergileniyor.

7. Nüzhet Gökdoğan / Gökbilimci-Bilim İnsanı

Cumhuriyet tarihinin ilk kadın gökbilimcisi Nüzhet Gökdoğan, aynı zamanda Türkiye'nin ilk kadın dekanı. Eğitimini, devlet bursuyla Fransa'da yaptı ve matematik-fizik üzerine lisans öğrenimi gördü. Ülkeye döndüğünde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’ne bağlı Astronomi Enstitüsü'ne ilk Türk doçent olarak atandı. 1950’lerin başında Amerika’ya giderek farklı gözlemevlerinde görev aldı. 1954’te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde dekan olarak çalışmaya başladı.

8. Adile Ayda / Diplomat

Başarılı diplomat, Ankara Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı sınavları kazanıp ilk kadın diplomat unvanını aldı ancak kadınların yurtdışında görev yapmasına engel olan bir yönetmelik çıkartılınca istifa etti. 1957 yılında yönetmelik değişince Dışişleri Bakanlığı’ndaki görevine döndü. Lahey, Roma ve Belgrad’da diplomatik görevlerde bulundu. 1966 yılında İtalya tarafından Liyakat Nişanı ile ödüllendirildi ve 1976 senesinde Fahri Korutürk tarafından kontenjan senatörlüğüne seçildi.

9. Tansu Çiller / Başbakan

Tansu Çiller, Boğaziçi Üniversitesi'nde ekonomi bölümünü bitirdi. Siyasete ilk olarak 1991 yılında milletvekili seçilmesiyle atıldı. Ardından parti başkanlığı ve bakanlık gibi görevleri yerine getirdi. Türk siyasi tarihinin 22. başbakanı olan Tansu Çiller, Türkiye tarihinin ilk ve tek kadın başbakanı. Çiller, Türk siyasi tarihine yön verenler arasında yer edindi.

10. Jale İnan / Arkeolog

Arkeolojiyle babası sayesinde çocukluk yıllarında tanışan Jale İnan, eğitim için Almanya’ya gitti. Burada arkeoloji alanında lisans ve doktora eğitimlerini tamamlayıp Türkiye’ye döndü. İstanbul Üniversitesi'nde Klasik Arkeoloji Kürsüsü'nü kurdu. Türk Tarih Kurumunca yürütülen Side ve Perge antik kent kazılarını organize etti. Bu kazılar sırasında birçok tarihi esere ulaştı ve onları sergilemek adına müzelerin açılmasına ön ayak oldu.

Bu yazılarımız da ilginizi çekebilir:

• Kadınların Çalışma Hayatında Yaşadığı Zorluklar